Kohlberg'e Göre Ahlaki Gelişim Evreleri

Kohlberg, ahlaki gelişim evrelerini 3 ana başlık altında toplamıştır. Gelenek öncesi düzey, geleneksel düzey ve gelenek sonrası düzey. Şimdi elimden geldiğince bunları anlatmaya çalışıp değişik örnekler vermeye çalışacağım.

  1) Gelenek Öncesi Düzey:

 Bu düzeydeki insanlar kültür içinde kabul edilen iyi ve kötü ölçütlere göre davranır. Bu dönemde takılı kalmak insanlara sahte bir güvenlik anlayışı verir.

1. Aşama: İtaat ve Ceza

 Bu dönemde kurallar başkası tarafından konur ve insanlar otoriteye uymaya ya da ceza almaktan kaçınmaya çalışır. Bütün kurallar otorite kabul edilen kişiler tarafından belirlendiğinden insanlar otorite yokluğunda ne yapacaklarını bilemezler.

Örnek:

—Sınır kapısında canavardan meleğe dönüşen şoför 

BİR işadamı anlatmıştı... 

Türkiye’den Almanya’ya doğru yola çıkan birçok TIR

şoförü Edirne’ye kadar  yolda bol miktarda trafik ihlali

yapar.

—Hatalı sollama, flaşörsüz duraklama, aşırı hız...

—Ne zaman ki Kapıkule Sınır Kapısı aşılır, aynı TIR

şoförü, bütün trafik kurallarına harfiyen uymaya başlar...

—Ne aşırı hız, ne de hatalı sollama...

—“Şoför aynı şoför, TIR aynı TIR, peki değişen ne?”

2. Aşama: Saf Çıkar

Bu aşamada önemli olan kendi gereksinimlerinin karşılanmasıdır. Diğer insanların gereksinimlerinin farkındadırlar fakat yinede kendi çıkarları ön plandadır. "Her şey karşılıklıdır." Maddi eşitlik ilkesi bu dönemde ki adalet anlayışının en belirgin göstergesidir.

Örnek:

—Milletvekili maaş ve ayrıcalıkları Avrupa'yı solladı

—Olay şöyle gelişmiş. Türkiye Parlamenterler Birliği Başkanı Hasan Korkmazcan ve bazı emekli milletvekilleri TBMM

Başkanı, Başbakan ve iktidar ile muhalefet partilerini ziyaret ederek eski milletvekillerinin geçim sorununu dile

getirmişler. TBMM Başkanı Cemil Çiçek, iktidar ve muhalefet partileri grup başkanvekilleriyle bir toplantı yapıp, 

(Milletin sıkıntısına ayağını yorganına göre uzat denirken) “ sıkıntı var, guruplar olarak anlaşalım, medyadan

çekinmeyelim” demiş. AKP dünden hazır, MHP “ana muhalefetle anlaşırsanız varız”demiş, CHP’de Kılıçdaroğlu 

önce itiraz etmiş ama “tüm guruplar” lafını duyunca razı olmuş. BDP de sıcak bakmış. (Milliyet) Olmuş mu milli

birlik beraberlik?

          2) Geleneksel Düzey

           Bu dönemde diğer insanların beklentileri önem kazanır özelliklede özdeşleştikleri insanların ve toplumun beklentilerine uymak isterler. sosyal düzenin devamlılığı ve sadakat önemlidir. 

  

      1. Aşama: Kişiler Arası Uyum( iyi çocuk)

Ait olduğu grubun kurallarına uygun davranmaya herkes tarafından onaylanmaya çalışırlar.Başkalarına yardımda bulunma bu kişilere kendini iyi hissettirir.

Örnek:"Çizmeleri çıkarayım mı?" diyen madenci anlattı

Soma'da felaketin yaşandığı madenden çıkarılan Murat Yalçın, ambulansta sedyeye alınırken

"sedye kirlenmesin" diye çizmelerini çıkarmak istemiş ve bütün Türkiye'yi duygulandırmıştı.

      2. Aşama: Kanun ve Düzen 

  Bu dönemde akran gruplarının kurallarının yerini toplumsal kural ve kanunlar alır. Sosyal

düzene ve otoriteye uygun davranmak herşeyden önemlidir. Kanunlar sorgulanmadan uyulur. 

Uymayanlara karşı aşırı tepkiler verebilirler. Yetişkinlerin çoğunun bu dönemde olduğu 

varsayılır.

                                                      

Örnek:

— "Kötü yola düştün' deyip öldürdüler

—Töre cinayetlerine bir yenisi daha eklendi...

—Bir kadın daha katledildi Türkiye’de... Töre, bu kezİzmir’de yakaladı. Bu seferki kurban 

Mardinli Neslihan A. oldu. İsimler farklı iddialar ise şimdiye kadar yüzlerce kez yazdığımızdan 

farksız: “Kötü yola düştü, öldürüp namusumuz temizlenmeli...” Şüpheliler de farksız: Koca, 

kardeş, kayınbirader ...

3) Gelenek Sonrası

Birey bu aşamada başkalarından ve otoriteden bağımsız bir ahlak anlayışı geliştirir.İnsanların bu 

dönemde  olmasının önemini daha iyi anlamak için Zimbardo'nun hapishane deneyinden yola 

çıkalarak yapılan "das experiment" filmini izlemenizi istiyorum. Başroldeki adam kohlberg'e 

göre ahlaksal gelişim olarak gelenek sonrası dönemde ve diğer insanlar o kadar bozulurken o 

kendini korumayı başarıyor. 

     1.Aşama: Sosyal Sözleşme

Temel hak ve özgürlükler dikkate alınarak konmuş olan yasa ve kanunlar göz önünde

bulundurulur. Toplumsal kuralların ve değerlerin göreceli olduğunu düşünerek bunları eleştirici 

bir şekilde incelerler.

      2. Aşama: Evrensel Ahlak İlkeleri

Birey, ahlak ilkelerini kendisi seçip oluşturur ve bunlara uygun davranır.Bu kişilerinbenimsediği 

ahlak ilkeleri; insan hakları, bütün insanların eşitliği adalet gibi soyut ve evrensel kavramlardır.

NOT: Görünürde toplumsal sözleşme ve evrensel ahlak ilkelerini birbirinden ayırmak zordur ve 

gereksizdir.