Sosyal Psikoloji Deneyleri 2: Asch'ın "Uyma" Deneyi

İnsan doğru bildiğini sandığı şeyin tersini iddia eden bir grupla karşılaşırsa ne yapar?
Siz olsaydınız ne yapardınız?
Diyelim ki, bir masa etrafında oturan birkaç kişiden birisiniz. İki çizgi gösteriliyor ve hangisinin daha uzun olduğu soruluyor. Eğer sizden önce cevap veren dört kişiden hepsi size yanlış gelen cevabı verirse, sıra size geldiği zaman ne yaparsınız?
İşte Asch'ın deneyi bu konuyu içeriyor. Bu deneyde laboratuvarda belirli sayıda bireyden meydana gelmiş gruplara, sırayla birçok kart çifti gösterilmiştir. Her çift kartın birinin üstünde çeşitli uzunlukta üç çizgi, birinde ise tek bir çizgi olup bu tek çizgi diğer karttaki üç çizgiden biriyle aynı uzunluktadır.
Deneklerden tek çizginin uzunluk bakımından diğerlerinde hangisiyle aynı olduğu soruluyor. Deneyde deneklerden sadece biri gerçek denektir diğerleri araştırmacının asistanıdır. Araştırmada pek çok kart kullanılmış ve söz hakkı deneğe en son verilmiştir. İlk kartlar gösterildiğinde sahte denekler doğru cevaplar vererek deneğin güvenini kazanmışlar sonlara doğru yanlış cevaplar vermeye başlamışlardır. Deneklerin 3'te 1'i (%35) diğer deneklerin söyledikleri gerçeğe aykırı olduğu halde gruba uymuşlardır.

Bu sonuç gerçekten çarpıcıdır. Bu sonuca göre nüfusun %35'i yanlış olduğunu bildiği halde gruba uymaya devam etmektedir. Bu sonucun yorumunu size bırakıyorum.

Şimdi isterseniz Sherif ve Asch'ın deneylerinin karşılaştırılmasına bakalım.
Bir kere Sherif'in araştırmasındaki fiziksel gerçeğin belirsizliğine karşılık, Asch'ın araştırmasında fiziksel gerçeğin açık seçik olduğu ortadadır. Demek ki, Sherif'in araştırmasında birey, gerçeği tanımlamak için grup kararına muhtaçtır, çünkü grubun kararından başka ona bilgi temin edecek bir kaynak yoktur. Asch'ın araştırmasında ise, apaçık fiziksel durum bireye gereken bilgiyi temin ettiğinden bu bilgiyi edinmek için, bireyin gruba ihtiyacı yok demektir.
Sherif'in araştırmasında birey,grubun fikrine doğru olduğuna inandığı için uyar, Asch'ın araştırmasında ise birey grubun fikrine yanlış olmasına rağmen uyar. (Kaynak: Günümüzde İnsan ve İnsanlar)